شعر «ستایش: به نام خداوند جان و خرد»:

ستایش

به نام خداوند جان و خرد

• شاعر: فردوسی
• قالب شعر: مثنوی
• اثر: شاهنامه

به نام خداوند جان و خرد                      کزين برتر انديشه بر نگذرد

به نام خدايی که انسان را آفريد و به او عقل داد. و انديشۀ آدم از اين بالا تر نمی رود و به حقیقت خدا پی نمی برد.

مفهوم بیت:

ذهن انسان ، قادر به شناخت خداوند نیست.

آرایه ادبی:

خرد و اندیشه ß مراعات نظیر

خداوندِ نام و خداوندِ جای                     خداوندِ روزی دهِ رهنمای

خداوندی که صاحب نام ها و مکان هاست. خداوندی که روزی دهنده و راهنمای انسان است .

مفهوم بیت:

خداوند، به وجود آورندۀ تمام جهان است .

آرایه ادبی:

واج آرایی حروف «خ» و «ن»

خداوند کیوان و گردان سپهر                 فروزندۀ ماه و ناهید و مهر

خداوند، خالق بلندترين ستاره و گردانندۀ آسمان، روشن کنندۀ ماه و ناهید و خورشید است.

آرایه ادبی:

کیوان، ماه، ناهید، مهر ß مراعات نظیر

به بینندگان آفريننده را             نبینی، مرنجان دو بیننده را

با چشمانت نمی توانی خدا را ببینی پس به چشم هايت زحمت نده.

مفهوم بیت:

خداوند را با حواس مادی و چشم نمی توان ديد و درک کرد.

نیابد بدو نیز، انديشه راه                       که او برتر از نام و از جايگاه

حتی اندیشه آدمی هم نمی تواند به خدا دست یابد؛ زیرا او از نام و مکان بالاتر است.

آرایه ادبی:

راه نیافتن ß کنايه از درک نکردن عقل و انديشه

ستودن نداند کس او را چو هست                     میان، بندگی را ببايدت بست

هیچ کس نمی تواند خدا را چنان که شايسته است، ستايش کند، پس برای بندگی و اطاعت خدا آماده باشیم.

آرایه ادبی:

میان، بندگی را ببايدت بست ß  کنايه از آماده شدن برای بندگی خدا

هست، بست  ß جناس

واج آرای حرف «ب»

توانا بود هرکه دانا بود               ز دانش، دل پیر، برنا بود

هرکس دانش کسب کند در زندگی موفق است. به وسیلۀ دانش، دل انسان پیر، جوان می شود.

مفهوم بیت:

                        هرکس دانا باشد، توانايی انجام کارها را دارد.